Trong cuộc sống, có những trường hợp trớ trêu khi những người yêu thương nhau hết mực nhưng vì nhiều lý do, việc giao tiếp và đối thoại bằng lời nói tưởng chừng đơn giản lại trở thành bất khả. 

 

Với tôi, một trong những người đó là bố, người có ảnh hưởng lớn tới cuộc đời tôi. Bố tôi là một nghệ sỹ điêu khắc gốm, sinh trưởng từ làng gốm Giang Cao (Bát Tràng). Dù cùng thực hành nghệ thuật, bố tôi chưa bao giờ mong muốn tôi theo đuổi con đường này. Phần vì ông sinh ra và bươn chải từ nghèo khó, luôn cho rằng “nghề này đặc biệt vất vả cho phụ nữ” và “cơm áo không đùa với khách thơ"(*); phần vì khoảng cách thế hệ dẫn tới những nút thắt khó gỡ trong mối quan hệ của bố và tôi. Qua thời gian, tôi nhận ra rằng trên hết, những áp lực từ bố và những mâu thuẫn đó xuất phát từ tình thương và sự lo lắng khôn nguôi của ông dành cho mình. Dù hiếm khi trao đổi bằng lời, giữa chúng tôi luôn tồn tại những cuộc đối thoại im lặng, những phản chiếu vô thức từ tác phẩm, suy nghĩ và thực hành của mỗi người. 

 

Tôi chọn chất liệu bánh đa nem - vừa cứng cáp, giòn và dễ vỡ khi khô; vừa mềm dẻo, dễ uốn nắn khi gặp nước, giống như đất sét - chất liệu gắn bó cuộc đời của bố và tôi. Tôi dùng bánh đa nem như những tấm giấy can đồ lại mối liên hệ giữa hai cha con tôi thông qua những mảnh ghép từ tư liệu của gia đình hay những ký hoạ, bản thảo của bố, tư liệu về những đồ gốm phục chế đã từng giúp bố nuôi sống tôi và gia đình khi ông mới vào nghề,.. Ngoài ra, những lồng ghép ấy bao gồm một số chi tiết trích từ những bức vẽ về cuộc sống của người An Nam của Henri Oger. Bởi ở giai đoạn đầu của sự nghiệp, bố đã từng đồ lại những bức ký hoa lịch sử này, tái cấu trúc và ký bằng tên tôi.. Việc lần lại những dấu vết này cũng là một quá trình tôi truy vấn về mối liên hệ với gia đình và quê hương, về cuộc sống - cuộc sống làm nghệ thuât và nghệ thuật sống nơi mình sinh ra. 

 

(*) Trích trong bài thơ ‘Giới Thiệu’ của Xuân Diệu và cũng là lời nhắc nhở của bố trong suốt những năm tháng niên thiếu của tôi.